مخچه ، ابزاري براي فراتر از حفظ تعادل
ابزار هوش ، همراه با پیشرفته تر شدن موجودات ،پیشرفته شد تا آنکه موجود زنده قادر شد به خوبی بیندیشد و با هوش خود در میان همه ابزار بقا ، پيروز شود.
زمانی درندگان با پنجه ها و دندانهای خود ، حیوانات دیگر را ميدريدند.
آنقدر دریدند و با خون حیوانات ضعیفتر سیراب شدند که هرگز گمان نمی کردند ، روزی ابزاری قویتر از پنجه و دندانهای تیز، وارد شود و بتواند آنها را در قفس کند و این موجود جدید با قدرت تفکرش ، این حیوانات درنده را ابزار سرگرمی و خنده کودکانشان سازد .
مغز ،این ابزار برتر بقا هر جا که شرایط فراهم بود ،بدون هیچ ملاحظه ای بزرگتر شد .
از این شرایط برای رشد مغز میتوان به تکاثر ناشی از تولید مثل جنسی و غدای کافی برای تغذیه و روابط مناسب میان موجودات اشاره کرد
و هر کجا ، این سه فاکتور فراهم بود یعنی تکاثر و غذای کافی و روابط مناسب و شایسته میان موجودات یک گونه ، مغز رو به رشد گذاشت .
قسمت پشت پیشانی یا پره فرونتال که در موجودات قبل از انسان خیلی کوچکتر هست ، در انسان توسعه یافت به خصوص قسمت ارتباطی آن که شامل رشته های ماده سفید مغز بود و ارتباطات میان قسمتهای گوناگون را فراهم میکرد بیشتر توسعه یافت
همراه با توسعه بخش پره فرونتال ، بخش دیگری در پشت مغز به نام مخچه هم توسعه یافت این ساختار کوچک، در ارتباطي مستقيم با رشد قسمتهاي ديگر مغز توسعه یافت.
مخچه به چندین لوب تقسیم میشود . لوب یک و دو در ارتباط با قسمت پره فرونتال هستند و در انسان از دیگر حيونات بزرگتر است . لب پنج با پره فرونتال در ارتباط نیست و در حیوانات بزرگتر هست .
همانطور که قبلا بیان شد مخچه از نظر تاریخ ایجاد و تکامل ،از سه قسمت قدیمی ، حد واسط و جدید تشکیل شده است . قسمت قدیمی نقشش حفظ تعادل خام هست و در موجودات ابتدايي وجود دارد، وظیفه قسمت حد واسط ایجاد هماهنگی بین عضلات و وظیفه قسمت جدید ،برقراری تونوسيته عضلات جهت انجام وظایف ظریف در اندامهاست .
میزان چین خوردگی کورتکس مخچه هم مستقيما مرتبط با میزان تکامل یافتگی موجود زنده هست به طوری که در خزندگان و دوزیستان ، چین خوردگی آن کم است ولی در پستانداران و انسان ، این چین خوردگی بیشتر میشود به خصوص قسمتهایی از مخچه که در ارتباط با بخش پره فرونتال مغز انسان هستند ، بیشتر چين خورده و توسعه یافته اند .
وسعت مخچه و میزان چین خوردگی کورتکس یا غشای آن با میزان مهارتهایی که موجود زنده دارد مرتبط میباشد مثلا در مطالعه ای تجربي نشان دادند هرچه قدرت پرندگان در زیبا و پیچیده ساختن لانه شان بیشتر باشد ، اندازه مخچه آنها هم بزرگتر است
انجام کارهای ظریف و هوش ارتباطی دو جانبه با هم دارند به طوری که در مطالعات نشان داده شده مهارتی به نام Extractive foragin ،نقش مهمی را در توسعه اندازه مغز و هوش بازی میکند .
Extractive foraging
چیست؟
عبارت است از شناسایی محل غذای مخفي ّو بیرون کشیدن آن از جای مخفي
انجام این کار به مهارت بالایی نیاز دارد و لازمه انجامش مغز و مخچه ای نسبتا بزرگ و پردازش شده است . نکته مهم آنکه این مکانیسم کمک میکند تا غذای بیشتر و مفیدتری به حیوان برسد مثلا کمک میکند تا حیوان بتواند ریشه های مخفی گیاه را از زیر خاک در بیاورد و مصرف کند یا بتواند نارگیل را بشکند و از شیره و مغز آن استفاده کند .
این مکانیسم کمک میکند تا انرژی بیشتری فراهم شود و مغز بزرگتر گردد و مغز بزرگتر به انرژی بیشتری نیاز دارد پس لازم هست تا مکانیسم Extractive foraging را توسعه دهد و یا روشهای دیگری را برای یافتن غذای مفیدتر پیدا کند .
مسئله خیلی مهم برای به دست آوردن غذا ،هماهنگیهای بین عضلات و توانایی انجام کارهای ریز و حساب شده هست که همه آنها در مخچه انجام میشود .
پس اهمیت خیلی زیاد مخچه در هوش را در می یابیم .
هوش انواع مختلفی دارد که يکی از آنها هوش حرفه ای است ( professional intelligence) و نشان دهنده میزان قدرت فرد در انجام کارهای خاص و ظریف هست و مخچه نقش مهمی در ایجاد این هوش دارد.
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031