خونریزی مغز در COVID-19
ما پنج مورد خونریزی درون جمجمه مرتبط با سندرم COVID-19 را شناسایی کردیم. بیماران معمولا جوان با آغاز شدید عفونت بودند. التهاب و آسیب دیواره عروق، به دنبال COVID-19 ممکن است به عنوان پایه این خونریزی به حساب بیاید. برای پزشک تصمیم برای تجویز داروی آنتی کواگولانت باید با خطر ترومبوز و یا خونریزی، سبک سنگین شود.
سندرم COVID-19 معمولا به عنوان یک بیماری شدید تنفسی تصور میشود. با این همه حوادث عروق مغزی مرتبط با کووید 19 اخیرا در حال زیاد شدن است. این حوادث عروقی شامل انفارکت در چند حوزه عروقی مغز، ترومبوز سیستم وریدی، افزایش مارکرهای عفونی، تولید آنتی بادی آنتی فسفولیپید و ... است. شکل خونریزی درون جمجمه در این بیماران از الگوی خاصی تبعیت نمیکند.
بیمارانی وارد مطالعه شدند که تست RT-PCR آنها مثبت بود.
پنج بیمار که با خونریزی درون جمجمه پذیرش شده بودند و همزمان از نظر کرونا ویروس مثبت بودند، شناسایی شدند.
این بیماران جوانتر از آن چیزی بودند که در بیماران دچار خونریزی خودبخودی خونریزی مغز رخ میدهد. در چهار مورد از این پنج مورد، خونریزی در قسمت لوبی مغز بود و بقیه، خونریزی چند گانه ای در سه منطقه داشتند. خونریزی لوبار در 15 تا 30% موارد عادی دیده میشود و معمولا همراه با اختلال عروقی زمینه ای است.
با این همه هیچ کدام از بیماران، دچار اختلال عروقی زمینه ای در تصویر برداری با CT angiographyنبودند. این مطالعه اثبات کرد موارد خونریزی در زمینه انفارکت(ایسکمی)قبلی و تغییر حالت اینفارکت به خونریزی نبوده است.
فاصله زمانی ابتلا به کووید 19 تا خونریزی، به طور متوسط 32 روز بود و در این مدت بیمار التهابی عمومی در بدن داشت که با افزایش دی-دایمر در خون و درگیری چند اندام مشخص میشد. این مطالعه این احتمال را مطرح کرد که التهاب ناشی از کووید 19 ممکن است مغز را هم درگیر کند.
نحوه آسیب عروقی ناشی از SARS-CoV2 به دلیل نفوذ ویروس از طریق گیرنده آنزیم تغییر دهنده آنژیوتانسین2 (ACE2-R) است که در سطح اندوتلیوم عروق وجود دارد. عفونت سلول دیواره رگ(آندوتلیوم) از طریق مطالعات بافت شناسی عناصر ویروس در درون اندوتلیوم و تجمع سلول های التهابی و آپوپتوز(مرگ برنامه ریزی شده) تشخیص داده شده است.
ما دو مکانیسم را برای خونریزی محتمل در بیماران COVID-19 كه از آسيب اندوتليوم ناشي مي شود مطرح کردیم. در ابتدا ما پیشنهاد دادیم هر دو مورد مسمومیت سلولی مستقیم و غیر مستقیم ممکن است در خونریزی مغزی کووید 19 دیده شود. اولی از طریق تهاجم به سلول اندوتلیال و دومی از طریق ترکیب فاکتورهای سیستمیک شامل فاکتورهای پیش انعقادی، سیتوکین التهابی، فعالیت آبشار انعقادی و ترومبوز میکروواسکولار از طریق کمپلمان است.
بر اساس یافته های جدید سندرم کووید 19 می تواند باعث حوادث ترومبوتیک بسیاری شود. درنهایت تخریب کمپلکس های پروتئین اتصال محکم(tight junction)، رخ میدهد و منجر به تخریب سد خونی مغزی(BBB) و خونریزی درون مغزی میشود.
ثانیا ما تصورمی کنیم تخریب سیستم رنین آنژیوتانسین (RAS)، در خونریزی ناشی از کووید 19 نقش داشته باشد. این سیستم مسیرهای تنظیمی مشخصی در هر دو قسمت محیط بدن و مغز دارد که میتواند به وسیله SARS-CoV2 و از طریق کم کردن (ACE2-R) آندوتلیوم انجام شود و این، باعث عدم تنظیم جریان خون مغز میگردد.
قابل توجه اینکه اختلالات جریان خون در بیماران دارای کووید 19 شدید، مشاهده شد و Perfusion weighted MRI در بیماران با انسفالوپاتی غیر قابل توجیه در آی سی یو، کاهش جریان خون مغز را در یازده بیمار نشان داد که سه تن از آنها انفارکت حاد یا تحت حاد داشتند.
دربیماران کووید 19 به خصوص بیماران شدید و بستری در آی سی یو باید در موارد مشکوک به خونریزی درون مغز، سی تی اسکن مغز انجام شود هرچند انجام اینکار با توجه به وصل بودن این بیماران به دستگاه تنفس مصنوعی و شرایط عمومی بد دشوار است و اغلب نادیده گرفته میشود.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7276127/ @salmanfatemi
آدرس مطب : اصفهان ، خیابان آمادگاه ، روبروی داروخانه سپاهان ، مجتمع اطبا ، طبقه اول
تلفن : 32223328 - 031