دکتر سید سلمان فاطمی

شلیک فراموشی!!
حذف عمدی اطلاعات جدید در رویا!!
دکتر توماس کیلداف، مدیر مرکز علوم اعصابِ اس آر آی اینترنشنال، منلوپارک- کالیفرنیا و نویسنده ی ارشد این مطالعه- که در مجله ی ساینس به چاپ رسیده است- می گوید:
آیا تاکنون از این- که چرا ما بسیاری از رویاهایمان را فراموش می کنیم- تعجب کرده اید؟ نتایج ما پیشنهاد می کنند که شلیک گروه خاصی از نورون ها در طول خواب REM،تنظیم کننده ی [این مسئله است که] آیا مغز اطلاعات جدید را بعد از یک خواب خوب شبانه، به یاد بیاورد [یا خیر].
REM(rapid eye movement)
یکی از چندین مرحله ی خواب است که هر شب، بدن از آن به طور متناوب عبور می کند. این [مرحله از خواب]، برای اولین بار ۹۰ دقیقه پس از به خواب فرو رفتن، ظاهر می شود و با حرکات سریع چشم، ضربان قلب افزایش یافته، اندام های فلج شده، امواج مغزی [مشابه با زمان] هوشیاری و رویابینی، مشخص می شود.
بیشتر از یک قرن است که دانشمندان، نقش خواب را در ذخیره سازی خاطرات کشف کرده اند. هم زمان با آن که بسیاری نشان داده اند خواب به ذخیره سازی خاطرات جدید کمک می کند دیگران من جمله فرانسیس کریک، یکی از کاشفان مارپیچ DNA، این احتمال را مطرح کرده اند که خواب، مخصوصا مرحله ی REM آن، ممکن است محدوده زمانی ای باشد که در آن، مغز به صورت فعال، اطلاعات اضافی را فراموش کرده یا حذف می کند.
(دسته بندی اطلاعات، می‌تواند با حذف اطلاعات مزاحم، همراه باشد. پس حذف بسیاری از حافظه های مزاحم؛ به خصوص حافظه کوتاه مدت بی ارزشی- که ممکن است پس از یک روز کاری سنگین مانند خوره به جان مغز ما بیفتد و خاطرات غم بار طی روز را دائما به یاد ما بیاورد- کاملا برای شروع یک روز کاری بانشاط، لازم است.
معمولا حافظه انسان، عادت دارد کوتاه مدت باشد و بر این اساس به جای ذخیره سازی اطلاعات مفید- که در گذشته نسبتا دور اتفاق افتاده است- و به جای خاطرات مثبت از گذشته، حافظه انسان عادت دارد اطلاعات غم بار و حزن آلود اخیر را- که هیچ سودمندی ای برای انسان ندارد- ذخیره کند.
بنابراین فرایندی که بتواند این اطلاعات مزاحم را از ذهن بزداید و فرایندی- که بتواند حافظه انسان را به جای پر شدن از انبوهی از زباله ها، طی روز پاکسازی کند- نتیجه بسیار سودمندی بر زندگی خواهد داشت.
وقتی اطلاعات انباشته شده در ذهن، به حداقل اطلاعات مفید در برابر انبوه اطلاعات بی ارزش خلاصه شود، بازآوری اطلاعات و استفاده از آن در پردازش تصاویر و صورت های ذهنی، بسیار آسان تر می شود.)
هرس سیناپسی
مطالعات اخیر نشان داده اند که در طول خواب- ازجمله خواب REM مغز به صورت گزینشی ارتباطات سیناپسی را که بین نورون های دخیل در نوع خاصی از یادگیری ایجاد شده، هرس می کند.(قطع ارتباط برخی سیناپسها و ایجاد ارتباطات در جاهایی دیگر).
گرچه تا قبل از این مطالعه کسی نشان نداده بود که چگونه این [پدیده]، ممکن است اتفاق بیفتد.
دکتر جانت هی، مدیر برنامه در NINDS می گوید:
فهمیدن نقش خواب در فراموشی ممکن است به محققان کمک کند، گستره ی وسیع بیماری های مرتبط با حافظه را بهتر درک کنند، بیماری هایی همچون اختلال استرس پس از سانحه(PTSD) و آلزایمر. ممکن است خواب REM در نحوه ی انتخاب و ذخیره سازی خاطرات، توسط مغز نقش داشته باشد [و برای اثبات این قضیه] این مطالعه، شواهدی مستقیم فراهم می کند.
به گزارش نوروسافاری از ان آی اچ، آزمایشگاه دکتر کیلداف و همکارش دکتر آکیهیرو یاماناکا در دانشگاه ناگویا در ژاپن، برای آزمودن نقش هورمونی موسوم به هیپوکرتین/اورکسین، در تنظیم خواب و نارکولپسی، سالها [وقت] صرف کرده اند.
نارکولپسی، اختلالی است که باعث می شود در طول روز افراد به شکلی افراطی احساس خواب آلودگی کنند و گاهی تغییراتی را تجربه می کنند که یادآور مرحله ی REM خواب است، مثل از دست دادن تون عضلات دست و پا و [تجربه ی] توهمات.
این آزمایشگاه، به نشان دادن نحوه ی ارتباط نارکولپسی با از دست دادن نورون های سازنده ی هیپوکرتین/اورکسین در هیپوتالاموس کمک کرده اند- هیپوتالاموس ناحیه ای است در ابعاد بادام زمینی که در اعماق مغز قرار دارد.
شلیک فراموشی
در این مطالعه، دکتر کیلداف با آزمایشگاه های دکتر یاماناکا و دکتر آکیرا ترائو در دانشگاه هوکایدو، ساپورو- ژاپن، برای بررسی سلول های هم جواری- که هورمون تغلیظ ملانین یا MCH را تولید می کنند- همکاری می کرد. این مولکول برای دخالتش در تنظیم خواب و اشتها شناخته شده است.
در هماهنگی با تحقیقات قبلی، این محققان دریافتند که اکثریت سلول‌های MCH هیپوتالاموس (٪۵۲.۸) زمانی شلیک می کردند که موش در خواب REM بود؛ در حالی که حدود ٪۳۵ فقط زمانی شلیک می کردند که موش، هوشیار بود و حدود ٪۱۲ در هر دو زمان شلیک می کردند.
آنها همچنین سرنخ هایی را کشف کردند که امکان ایفای نقش این سلول ها را در یادگیری و حافظه متذکر می شود. ثبت

های الکتریکی و آزمایش های ردیابی عصبی نشان دادند که بسیاری از سلول های MCH هیپوتالاموس، از طریق آکسون های منشعب و بلند [خود] به هیپوکامپ مرکز حافظه ی مغز- پیام های بازدارنده می فرستند.
دکتر کیلداف می گوید:
ما بر اساس مطالعات قبلی در آزمایشگاه های دیگر، از قبل می دانستیم که سلول های MCH در طول خواب REM،فعال اند. بعد از کشف این مدار جدید، ما فکر می کردیم این سلول ها ممکن است برای ذخیره ی خاطرات به مغز کمک کنند.
برای آزمودن این ایده محققان در طی آزمون های حافظه، از ابزارهای ژنتیکی متنوعی، برای خاموش و روشن کردن نورون های MCH استفاده کردند. مخصوصا آنها نقشی را- که سلول های MCH در یادداری بازی می کنند- بررسی کردند، یادداری دوره ای است بعد از آموختن موضوعی جدید، قبل از این که همین دانش جدید در حافظه ی بلند مدت ذخیره یا تحکیم شود.
دانشمندان از چندین آزمون حافظه استفاده کردند از جمله آزمونی که توانایی موش ها را در افتراق دادن بین اشیاء جدید و آشنا می سنجد. در کمال تعجب، آنها فهمیدند که روشن کردن سلول های MCH، در طی مدت یادداری، حافظه را بدتر می کرد در حالی که خاموش کردنشان، حافظه را بهبود می بخشید. برای مثال فعال سازی سلول‌های مذکور، زمانی را- که موش برای بوکشیدن اطرافِ اشیاء جدید صرف می کرد- در مقایسه با اشیاء آشنا، کاهش می داد اما خاموش کردن سلول ها اثر معکوس داشت.
آزمایش های پس از آن، نشان دادند که نورون های MCH،این نقش را منحصرا طی مرحله ی REM بازی می کنند. موش ها زمانی- که نورون های MCH در طی خواب REM، خاموش می شدند در آزمون‌های حافظه، عملکرد بهتری داشتند و در نقطه ی مقابل خاموش کردن این نورونها زمانی- که موشها بیدار بودند یا در سایر مراحل خواب قرار داشتند- هیچ اثری بر حافظه نداشت.
(فعال بودن این سلول ها طی خواب، باعث از یاد بردن اطلاعات میشود و این فراموشی اطلاعات بی ارزش و مزاحم و یا حتی سودمند ولی بیان کننده چیزی- که به عنوان موجودات خودخواه مادی دوست نداریم- برای مغز و زندگی مادی ما چیز بدی نیست و مانند خالی کردن انباری از کالاهای تاریخ گذشته و یا انباری پر از داروهای تلخ است.
نقش خواب خوب، فقط دسته بندی اطلاعات نیست بلکه طی خواب بسیاری از اطلاعات، زدوده می‌شود. نقش و فعالیت این نورون ها در زدودن اطلاعات در مرحله دیدن رویا(REM)، بحث دیگری را می گشاید و آن، لازم بودن زدودن بسیاری از رویاها از ذهن مادی انسان است.
ما حدود یک سوم عمر خود را در خواب می گذرانیم و طی خواب چندین مرحله خواب دارای رویا را تجربه می‌کنیم و این حجم انبوه اطلاعات و تجارب- که گاهی تاثیر آن بر جسم و روح، قابل توجه است- می‌تواند بسیاری از اعتقادات و گرایش ها و حتی آموخته های روزانه ما را تحت تاثیر بگذارد.
یکی از نعمت ها در زندگی مادی ما سپرها و پوشش هایی است که بنابر طبیعت عالم مادی و در سیر تکامل مادی، بر بسیاری از ادراکات کشیده شده است و اگر این پرده ها و سپرها نبود و بسیاری از حقایق، برای ما آشکار می‌شد، تحمل فشارهای عالم مادی- که پایین ترین جهان هاست- غیر ممکن می‌شد.
در دنیای مادی کنونی گاهی ندیدن و نشنیدن نعمت بزرگی است و بر همین اساس، اندام های حسی ما قادر به درک همه امواج و فرکانس ها نیستند و یا دستگاه های تنظیمی خاصی مانند دستگاه تعادل هست که سبب می‌شود بسیاری از حقایق عالم مانند شتاب گرفتن ها و حرکت زمین و ... درک نشود.
به همین ترتیب، دستگاهی برای فراموش کردن اطلاعات در مغز ما هست که مغز ما را آماده آموخته های جدید می‌کند.
یعنی فراموشی هم فقط نتیجه ناتوانی مغز در انباشت اطلاعات نیست بلکه بخشی از فراموشی، فرایندی فعال و پیشرفته و برنامه ریزی شده در مغز ماست و نمونه آن، سلول های MCH در بالاست.
آنچه مغز محدود ما را در عالم مادی محدود، قدرت می‌بخشد، به دوش کشیدن بارهای بسیار سنگین نیست بلکه بر دوش کشیدن حداقل بار ممکنی است که قابل استفاده در زندگی مادی باشد.
مغز ما ابزاری ساخته ژن‌های خودخواه و برای حفظ و بقای مادی ماست و در این راه، گاهی از زدودن اطلاعات ارزشمندی- که برای انسان شدن ما لازم است- کوتاهی نخواهد کرد و نمونه آن، زدودن اطلاعات ارزشمندی است که انسان، فارغ از زمان و مکان عالم مادی، در عالم رؤیا دریافت می‌کند.
از روش هایی که می‌توانیم با این مکانیسم خود سرکوب اطلاعات، مقابله کنیم تلاش برای بیدار شدن در زمان خواب REM است. در این زمان، پیش از آنکه مغز انسان، اطلاعات دیده شده در رویا را بزداید فرد می‌تواند رویایی را- که دیده است- کاملا به صورت رویایی شفاف به یاد بیاورد.
این، روش سودمندی برای کسانی است که علاقه مند به اطلاعات بسیار زیاد هستند ولی عیب آن، به یاد ماندن اطلاعات و دستوراتی است که شاید هرگز جسم ما و تمایلات مادی ما علاقه مند به آن نباشد!!)
دکتر کیلداف می گوید:
این نتایج پیشنهاد می دهند که نورون
های MCH،مغز را کمک می کنند اطلاعات جدید و احتمالا بی اهمیت را فراموش کند.(البته بی اهمیت در زندگی مادی و تمایلات مادی)
از آنجا که تصور می شود رؤیاها مقدمتاً در مرحله ی خواب REM رخ بدهند- [همان] مرحله ای که سلول های MCH فعال می شوند- فعالیت این سلول ها ممکن است از ذخیره سازی محتوای رویا در هیپوکامپ جلوگیری کند- در نتیجه رویا به سرعت فراموش شود.
در آینده، این محققان می‌خواهند کشف کنند آیا این مدار در اختلالات خواب و حافظه نقشی بازی می کند [یا خیر].
ترجمه: فاطمه جواهری وبسایت نوروسافاری
برخی توضیحات توسط دکتر سید سلمان فاطمی
@salmanfatemi
https://t.ly/VrV8Z